Quả sake không những được sử dụng để chế biến thực phẩm mà nó còn có tác dụng làm thuốc. Quả sake và lá của chúng chứa nhiều dưỡng chất quý giá tốt cho sức khỏe con người. Vậy quả sake là gì và những công dụng của nó như nào, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu rõ hơn trong bài viết này nhé!
1. Sake là gì?
Cây sake có tên tiếng anh là breadfruit. Đây là một loại là cây có hoa, thân gỗ thuộc họ dâu tằm.
Sa kê là cây thân gỗ, có chiều cao khoảng 10-20m, đường kính thân cây khoảng 90cm. Cây sake có tán lá lớn, phiến lá rất to dài khoảng 30-50cm, rộng 10- 12cm, chia thùy lông chim nhưng cũng có những lá nguyên hoặc chỉ chia thùy ít nhiều màu xanh lục thẫm bóng, mặt dưới lá nháp.
Cây sake được trồng rộng rãi ở khu vực nhiệt đới, trong đó có Việt Nam. Người ta thường trồng để lấy quả và chế biến thành nhiều món ăn khác nhau. Tuy nhiên, hiện nay cả quả sake và lá sake đã được sử dụng rộng hơn với công dụng như một bài thuốc bởi thành phần nhiều dưỡng chất của nó.
2. Quả sake có những loại nào?
Người ta phân loại quả sake làm 2 loại chính theo hạt đó là: sake có hạt và sake không có hạt.
Ngoài ra quả sake còn được phân loại theo đặc điểm về lá, kích thước quả và thời gian chế biến thành cá loại như sau:
Aravei
Aravei là loại cây sake cho quả lớn, kích thước của nó khoảng 10 – 30cm. Qủa sake Aravei có vỏ ngoài màu vàng – xanh lục, có hạt bên trong, nhiều gai và khi chín sẽ rụng và hạt bên trong.
Quả sake Arave màu vàng được đánh giá là một trong những loại có hương vị thơm ngon nhất và tốn ít thời gian chế biến.
Maochi
Quả sake mochi được trồng phổ biến ở vùng Trung Đông. Đây là một loại sake có hình dạng tròn và nhỏ hơn so với những loại còn lại, tuy nhiên bên trong vẫn rất dày thịt.
Sake mochi có mùi hương thơm nức, thịt bên trong dày và mềm mịn. Thời gian chế biến loại sake này lại tốn khá nhiều thời gian so với những loại sake thông thường khác.
Havana
Havana thuộc loại sake có hạt, khi chín quả sake Havana có hương thơm nồng và vị ngọt hấp dẫn. Điểm yếu của loại sake này là rất nhanh hỏng vì vậy nên sử dụng ngay khi quả chín.
Quả sake Havana được nhiều tiêu dùng ưa chuộng bởi mùi vị, đặc biệt là dễ chế biến và tiết kiệm thời gian.
Paea
Loại sake Paea được trồng bằng cách gieo hạt, có chiều dài khoảng 28cm và có quả lớn. Thịt của quả Paea có màu vàng tươi bắt mắt và vị ngọt thơm ngon, kích thích vị giác người dùng.
Để chế biến loại sake này cần khá nhiều thời gian ( từ trên 1 giờ) và phải nấu trong nhiệt độ đều vừa phải thì quả mới chín đều, khi chín hạt bên trong quả sake sẽ tự động bong ra.
Pucro
Quả sake loại Pucro có đặc điểm vò màu vàng xanh, thịt hơi thô cứng và có màu vàng mịn, vị ngọt thơm. Điểm cộng của loại sake này là nấu rất nhanh, vì vậy đây là một loại sake được đánh giá là có hương vị ngon nhất.
3. Tác dụng của quả và lá sake?
Trong quả sake có rất nhiều dưỡng chất như: nước, muối vô cơ, chất béo, chất đạm, đường, tinh bột, dextrin,… Đây đều là những dưỡng chất rất cần thiết và bổ dưỡng cho sức khỏe con người.
Nói về tác dụng của quả sake người ta chia làm 2 hướng, đó là Y học hiện đại và Y học dân gian.
3.1. Theo Y học hiện đại
Y học hiện đại đã chỉ ra rất nhiều tác dụng của quả sake thông qua việc chỉ ra những dưỡng chất có trong nó.
Giàu axit amin
Chuỗi axit amin có tác dụng xây dựng các tế bào trong cơ thể người. Nhờ có axit amin mà cơ thể được cung cấp năng lượng, hỗ trợ các hoạt động của cơ thể và xây dựng cơ bắp.
Trong quả sake rất giàu leucine, Phenylalanin, isoleucine, valine và đặc biệt là nó chứa đầy đủ các axit amin thiết yếu tốt cho cơ thể.
Tăng khả năng miễn dịch
Trong quả sake có chứa bioflavonoid, đây là chất có tác dụng làm tăng khả năng miễn dịch cho cơ thể và có tác dụng giảm viêm.
Bên cạnh đó, cơ thể có thể duy trì và bảo vệ đường tiêu hoá nhờ vào một hàm lượng vitamin B1 khá lớn có trong quả sake. Đồng thời, thông qua việc bài tiết axit clohydric nó cũng giúp cơ thể tiêu hoá và hấp thụ lượng chất dinh dưỡng có trong thức ăn.
Tốt cho tim mạch
Nhờ vào một hàm lượng chất chống oxy hoá và phytochemical có trong quả sake đã góp phần tạo nên một trái tim khỏe mạnh. Chúng có tác dụng chống lại chứng xơ vữa động mạnh, từ đó có thể dẫn đến thiếu máu gây ra những cơn đau đau tim nguy hiểm đến tính mạng.
Hàm lượng cholesterol cao cũng gây ra nhiều biến chứng bệnh về tim, tuy nhiên một lượng methanol có trong quả sake lại có khả năng làm giảm cholesterol và giảm nồng độ máu, điều này là vô cùng cần thiết và tốt cho tim mạch.
Bên cạnh đó, hàm lượng chất xơ có trong quả sake cũng khá cao, bằng gần một nửa hàm lượng chất xơ được khuyến nghị là cần có đủ trong một khẩu phần ăn. Vì vậy rất tốt cho những ai có bệnh liên quan đến tim hay huyết áp cao.
Chiết xuất kali với hàm lượng cao từ quả sake giúp cơ thể luôn nạp đủ kali, từ đó giảm thiểu khả năng mắc chứng bệnh suy tim sung huyết do cơ thể bị thiếu hụt kali.
Phòng ngừa ung thư
Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng bằng cách chiết xuất quả sake và bôi lên da có thể làm giảm số lượng các khối ung thư da. Quả sake cũng có khả năng ngăn ngừa bệnh ung thư nhờ chứa những hoạt chất có tác dụng chống oxy hoá và chống viêm kể trên.
Ngoài ra, lá sake cũng có khả năng giảm 100% các tế bào ung thư tuyến tụy khi ở môi trường thiếu chất dinh dưỡng nhờ chiết xuất ra một hợp chất hoá học có tên là PANC-1. Đồng thời, các tế bào ung thư gan cũng cũng có khả năng giảm qua quá trình tự chế bào nhờ vào chiết xuất từ quả sake.
Hỗ trợ ngăn ngừa bệnh tiểu đường
Như thông tin đã đưa ở trên, quả sake có chứa rất nhiều lượng chất xơ, điều này hỗ trợ rất tốt trong việc ngăn ngừa bệnh tiểu đường. Bởi nó có khả năng giảm lượng đường trong máu và kiểm soát được năng lượng dự trữ thông qua quá trình khi tiêu hoá chất xơ cần nhiều năng lượng để đốt cháy và không chứa nhiều calo.
Hỗ trợ tiêu hoá
Chất xơ trong quả sake là một hoạt chất không thể thiếu trong cơ thể, đặc biệt liên quan đến vấn đề tiêu hoá. Hàm lượng chất xơ cao trong quả sake hỗ trợ rất hiệu quả trong việc loại bỏ các độc tố có trong đường ruột, từ đó giúp ruột hoạt động ổn định hơn.
Ngoài ra, các vấn đề liên quan đến hệ tiêu hoá như: ợ chua, viêm loét dạ dày cũng được cải thiện khi cơ thể được cung cấp đầy đủ lượng chất xơ có trong quả sake.
Làm đẹp da
Vitamin C luôn là một hoạt chất đáng quý trong lĩnh vực làm đẹp. Hàm lượng vitamin C cao có trong quả sake đã tham gia vào quá trình thức đẩy sản sinh collagen mang lại sự đàn hồi và sự tươi trẻ cho làn da.
Bổ sung quả sake cũng góp phần giảm sự sản xuất của oxit nitric và gây ức chế các hoạt động của enzyme gây viêm da. Từ đó giúp giảm khả năng tình trạng viêm da gây lên khó chịu và mất thẩm mỹ.
Cải thiện giấc ngủ
Nhờ có hàm lượng magie cao trong quả sake giấc ngủ cũng được cải thiện đáng kể thông qua việc điều chỉnh sự trao đổi chất. Từ đó giúp làm giảm các rối loạn giấc ngủ và chứng mất ngủ.
Có lợi cho da đầu và tóc
Quả sake là nguồn cung cấp dồi dào hai dưỡng chất rất tốt cho tóc như omega 3 và omega 6. Đây là 2 hoạt chất vàng có thể giúp dưỡng tóc và giảm tình trạng gãy rụng tóc.
Các tình trạng thường gặp như: sản sinh bã nhờn gây bết tóc, gàu ngứa, viêm da đầu,… cũng được cải thiện đáng kể nhờ các axit béo có trong quả sake.
3.2. Theo Y học dân gian
Nếu Y học hiện đại tập trung nghiên cứu vào các dưỡng chất của quả sake, thì Y học dân gian lại tận dụng triệt để hết các bộ phận của cây sake như: vỏ, rễ, lá,…để làm lên những bài thuốc chữa bệnh rất hay và hiệu quả.
Theo dân gian, rễ cây sake có tác dụng làm dịu và trị ho. Còn vỏ cây thì có khả năng sát khuẩn khá cao. Bên cạnh đó, rex cây sake còn có công dụng trị bệnh hen và các chứng bệnh rối bệnh dạ dày, đau răng hay các bệnh lý về da.
Có thể nói lá sake cũng có khá nhiều tác dụng hiệu quả trong việc điều trị tiêu viêm, tiêu độc, lợi tiểu. Bên cạnh đó, lá cây sake tươi kết hợp với lá đu đủ tươi giã cùng vôi cũng tạo nên bài thuốc đắp trị nhọt hiệu quả và lành tính. Chưa hết, ở nước ta, lá sake còn được người dân nấu lên lấy nước uống để chữa một số bệnh như: phù thũng hay viêm gan vàng da.
Bên cạnh đó, nhựa của cây sake cũng được tận dụng và sơ chế thành bài thuốc chữa tiêu chảy và lỵ bằng cách pha loãng nhựa.
Từ lâu, người dân Pháp đã thu hái quả sake để chế biến thành các món ăn dân giã hàng ngày như: lùi vào tro nóng hoặc nướng than hồng. Còn ở Ấn Độ, người ta coi quả sake như một món ăn cao cấp. Họ dùng quả sake để chế biến thành nhiều món ăn đa dạng như: chiên, rán, nấu cà ri, xay thành bột,…
4. Sơ chế quả sake như nào?
Quả sake có rất nhiều công dụng và được sử dụng khá phổ biến, tuy nhiên không phải ai cũng biết cách sơ chế đúng chuẩn nhất:
- Bước 1: Gọt vỏ và ngâm nước muối
- Bước 2: Cắt loại bỏ cùi
- Bước 3: Cắt lát thành từng miếng mỏng tuỳ theo nhu cầu.
- Bước 4: Rửa sạch lại một lần nữa và chế biến món ăn.
5. Một số câu hỏi về lá sake – Uống lá sake có tốt không?
Lá sake hiện đã và đang được sử dụng rộng rãi và phổ biến, tuy nhiên cũng vẫn còn nhiều thắc mắc xoay quanh việc sử dụng lá sake có lợi hay hại không? Bài viết sẽ cung cấp một số thông tin giải đáp như sau:
5.1. Lá sake uống được không?
Đây là câu hỏi được khá nhiều quan tâm thắc mắc và câu trả lời chắc chắn là lá sake hoàn toàn có thể uống được. Như trên đã nói rất nhiều về dưỡng chất cũng như hiệu quả của các loài sake, lá sake thường được nấu làm nước uống có tác dụng kháng viêm, lợi tiểu, chữa một số bệnh lý như: phù thũng, bí tiểu rất hiệu quả. Hơn nữa, nước lá sake còn là bài thuốc quý giá đối với những bệnh nhân tiểu đường, gout,… Vì vậy, bạn hoàn toàn có thể nấu lá sake để uống nhé.
5.2. Uống nước lá sake có hại không?
Như trên đã đề cập những lợi ích của nước lá sake, tuy nhiên trong lá sake cũng có một hàm lượng nhỉ alkaloid có thể gây ngộ độc đối với người sử dụng, vì vậy không nên sử dụng nước lá sake tươi để uống trực tiếp. Tốt nhất nên dùng lá khô đun nước độc tính sẽ thấp hơn và trong ngưỡng an toàn.
Bên cạnh đó, với những người lần đầu sử dụng hoặc trước khi dùng, bạn nên tìm hiểu kĩ thông tin liều dùng và cách dùng hợp lý và phù hợp.
6. Một số bài thuốc từ lá sake
Lá sake có thể dùng để chữa bệnh ở 2 dạng khô và tươi. Đối với lá tươi thường dùng cho các bệnh lý về da, ho,.. và lá sake khô hỗ trợ chữa một số bệnh lý: tiểu đường, gout, ung thư,… Bạn có thể tham khảo một số bài thuốc dân gian từ lá sake sau đây:
6.1. Hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường
Đối với bệnh nhân tiểu đường type 2 có thể tham khảo bài thuốc: 40g lá sake khô, 60g lá ổi, 120g đậu bắp tươi, 2 lít nước.
Cách dùng: làm sạch các nguyên liệu, rồi đun sôi với 2 lít nước cho đến khi các chất trong lá đã tiết ra nước. Sau đó, lọc lấy nước và uống trong ngày. Để đảm bảo chất lượng cũng như hương vị không nên sử dụng nước nấu để qua đêm.
6.2. Hỗ trợ điều trị bệnh gout, sỏi thận
Nguyên liệu: 100g lá sake tươi, 100g dưa chuột, 50g cỏ xước khô.
Cách dùng: cho nguyên liệu vào nồi đun sôi và uống trong ngày.
6.3. Hỗ trợ điều trị bệnh tăng huyết áp
Nguyên liệu: 2 lá sake vàng (lá vừa rụng là tốt nhất), 50g rau ngót, 20g lá chè tươi.
Cách dùng: đun chung tất cả nguyên liệu, lọc lấy nước và uống trong ngày.
7. Một số lưu ý khi sử dụng sake
Cũng giống như những loại thực vật khác, lá sake cũng có có một số lưu ý khi dụng để đảm bảo an toàn và nâng cao sức khoẻ như sau:
- Đối với phụ nữ mang thai và cho con bú: hiện chưa có thông tin về việc tác dụng của sake đối với người có thai và cho con bú. Để đảm bảo an toàn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
- Hạ huyết áp: sake có thể làm giảm huyết áp, vì vậy những người huyết áp thấp nên hạn chế sử dụng, hoặc dùng liều lượng vừa đủ để đảm bảo an toàn.
- Dị ứng: đối với những người nhạy cảm với các loại lá khô hay thuốc thì nên tìm hiểu kỹ trước khi sử dụng để tránh tình trạng phản ứng dị ứng.
- Rối loạn máu đông: những người mắc bệnh lý rối loạn đông máu nên tránh sử dụng sake để giảm thiểu nguy cơ chảy máu.
Nhìn chung, sake là một thực vật quý và được sử dụng với nhiều tác dụng chữa bệnh khác nhau như: gout, tiểu đường, ho, tiêu đờm, các bệnh về tiêu hoá… và một số bệnh về da như ghẻ. Tuy nhiên, để đam an toàn và hiệu quả bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng với mục đích trị bệnh.
